Để có chứng chỉ hành nghề y dược bắt buộc phải thi sát hạch năng lực Quốc gia, Bộ nói gì?
Mới đây Bộ Y tế đang hoàn chỉnh đề án trình Thủ Tướng về thành lập Hội đồng Y khoa quốc gia nhằm sát hạch năng lực chuyên môn thi chứng chỉ hành nghề y dược.
Nếu đề án này được thông qua dự kiến sẽ được triển khai vào thực tế từ năm 2020 đi kèm trong nội dung của dự thảo Luật khám chữa bệnh sửa đổi sẽ trình Quốc hội năm 2019.
Hành nghề khám chữa bệnh phải đảm bảo năng lực chuyên môn cả về Lý thuyết và thực hành tay nghề
Như đã nói, trước đó nhiều đại biểu đã khẳng định rằng muốn hành nghề Khám chữa bệnh (KCB) đòi hỏi người hành nghề phải có năng lực chuyên môn cả về Lý thuyết và Thực hành. Đây là vấn đề quan trọng có liên quan đến sức khoẻ, tính mạng người bệnh. Do vậy, việc cấp chứng chỉ hành nghề được coi là biện pháp bắt buộc để kiểm soát chất lượng hành nghề phù hợp với kiến thức và kỹ năng nghề nghiệp đã được đào tạo.
Tuy nhiên, thời gian qua việc cấp chứng chỉ hành nghề chỉ được thực hiện dựa theo cơ sở quy định của pháp luật bao gồm:
- Luật khám bệnh, chữa bệnh số 40/2009/QH12 ngày 23/11/2009;
- Nghị định số 87/2011/NĐ-CP ngày 27/9/2011 của Chính phủ Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật khám bệnh, chữa bệnh;
- Thông tư số 41/2011/TT-BYT ngày 14/11/2011 của Bộ Y tế Hướng dẫn cấp chứng chỉ hành nghề đối với người hành nghề và cấp giấy phép hoạt động đối với cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.
Như vậy, người có nhu cầu cấp chứng chỉ hành nghề chỉ cần nộp một bộ hồ sơ theo quy định cho cơ quan quản lý nhà nước (Bộ Y tế, Sở Y tế) để được xem xét và cấp. Thành phần hồ sơ bao gồm:
- Đơn đề nghị cấp chứng chỉ hành nghề,
- Bản sao có chứng thực văn bằng hoặc giấy chứng nhận trình độ chuyên môn đối với lương y hoặc giấy chứng nhận bài thuốc gia truyền hoặc phương pháp chữa bệnh gia truyền do Bộ trưởng Bộ Y tế hoặc Giám đốc Sở Y tế tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương cấp;
- Giấy xác nhận quá trình thực hành;
- Sơ yếu lý lịch có xác nhận của Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi cư trú hoặc xác nhận của thủ trưởng đơn vị nơi công tác;
- Phiếu lý lịch tư pháp;
- Hai ảnh 04 x 06 cm được chụp trên nền trắng trong thời gian không quá 06 tháng tính đến ngày nộp đơn.
Do vậy, có thể thấy điều kiện cấp chứng chỉ hành nghề còn khá cứng nhắc, chủ yếu xem xét dựa trên thủ tục hành chính, giấy tờ, hồ sơ, văn bằng, chứng chỉ do cơ sở đào tạo cấp, giấy xác nhận thời gian thực hành của cơ sở KCB mà không căn cứ vào năng lực chuyên môn. Đây là điểm rất hạn chế so với cách đánh giá năng lực phổ biến mà các nước khác trên thế giới đang áp dụng hiện nay. Vì đánh giá chỉ dựa trên giấy tờ nên nhiều Điều dưỡng viên dù đã có chứng chỉ hành nghề vẫn không đáp ứng các yêu cầu công việc, dẫn tới ảnh hưởng đến cục diện nền Y tế.
Thay vì vậy, áp dụng theo cách mà nhiều nước hiện nay đang thực hiện đó là thành lập Hội đồng Y khoa quốc gia và tổ chức thi sát hạch chuyên môn làm cơ sở cấp CCHN. Nếu ứng dụng thành công mô hình này thì công tác chăm sóc sức khoẻ tại Việt Nam sẽ có nhiều khởi sắc, tạo nên cuộc cách mạng lớn.
Hiện nay trên thế giới mới chỉ có các nước phát triển và một số nước đang phát triển áp dụng, còn lại Việt Nam, Cambodia, Myanmar và Brunei là không thi chứng chỉ hành nghề. Trong đó, trừ Brunei 100% bác sĩ là người nước ngoài còn lại Việt Nam nằm thuộc 1 trong 3 nước có điều kiện cấp hành nghề đơn giản nhất khu vực Đông Nam Á và thế giới.
Cấp CCHN dựa trên hồ sơ, giấy tờ không phân biệt được người có chuyên môn cao và người có kỹ năng hạn chế!
Đây là nhận định của Bộ Y tế để nói về hạn chế của công tác xem xét cấp CCHN thông qua hồ sơ, giấy tờ. Bằng hình thức này chúng ta sẽ không phân biệt được người có trình độ chuyên môn cao, kỹ năng tốt với người chỉ có trình độ, kỹ năng hạn chế. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng hành nghề sau này, mà còn tác động lớn đến sức khoẻ và tính mạng người bệnh.
Bên cạnh đó, với bác sĩ việc cấp CCHN mới chỉ yêu cầu phải có Giấy chứng nhận thực hành cho cơ sở KCB cấp có thời gian thực hành 18 tháng đối với bác sỹ, 09 tháng đối với điều dưỡng, kỹ thuật viên. Cách làm này chỉ xác định được về mặt thời gian, chưa cụ thể về nội dung thực hành, tiêu chuẩn năng lực nghề nghiệp cần đạt sau khi hoàn thành thời gian thực hành và cơ chế theo dõi, đánh giá năng lực chuyên môn và kỹ năng thực hành.
Hơn nữa, quy định cấp CCHN chỉ 1 lần và có giá trị vĩnh viễn cũng gây khó khăn cho việc đảm bảo chất lượng hành nghề, trong khi hầu hết người hành nghề chưa tuân thủ việc cập nhật đủ 48 tiết trong 2 năm liên tục
Kiểm tra, sát hạch năng lực người hành nghề Điều dưỡng là việc làm cấp thiết hiện nay
Do vậy, để kiểm tra năng lực chuyên môn của người hành nghề thì việc chuyển sang hình thức thi sát hạch năng lực hành nghề trên phạm vi quốc gia được thực hiện bởi một tổ chức độc lập với cơ quan quản lý nhà nước là việc làm cấp thiết trong giai đoạn hiện nay. Bằng hình thức này sẽ giúp kiểm tra, sát hạch năng lực chuyên môn, từ đó lựa chọn được đội ngũ Y tế chất lượng. Nhờ vậy từng bước nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh, đem lại an toàn cho người bệnh, hạn chế hậu quả tai biến trong ngành Y tế Việt Nam.
Bên cạnh đó, việc tổ chức kỳ thi quốc gia độc lập sẽ giúp Cơ quan nhà nước đánh giá khách quan về chất lượng người hành nghề Y tế. Dựa vào đó các cơ quan ban ngành có biện pháp nâng cao chất lượng khám chữa bệnh trong nước, người dân cũng an tâm hơn với hệ thống Y tế nước nhà.
Bộ Y tế cũng cho biết trong bối cảnh hội nhập hiện nay, là thành viên của Tổ chức thương mại thế giới, Việt Nam phải tuân thủ các hiệp định của tổ chức này. Trong đó có các quy định về dịch vụ Y tế.
Giảng viên Dương Trường Giang – Trường Cao Đẳng Y Dược TPHCM cho biết “Việt Nam cần có những quy định cấp CCHN tương thích, phù hợp hơn với thông lệ Quốc tế và khu vực trong bối cảnh hội nhập hiện nay. Đặc biệt tạo điều kiện để các cá nhân nước ngoài có cơ hội tham gia vào hoạt động Khám chữa bệnh nước ta và ngược lại, thay đổi quy định để nhân lực Khám chữa bệnh Việt Nam được hội nhập với nhiều nước trên thế giới.”